Rosa Luxemburg

| cỡ hình = 230px | tên khai sinh = Rozalia Luksenburg | ngày sinh = | ngày mất = | nơi mất = Berlin, Cộng hòa Đức | nguyên nhân cái chết = Bị ám sát | quốc tịch = Ba Lan và Đức | học vấn = Đại học Zürich
(Tiến sĩ năm 1897) | nghề nghiệp = Nhà kinh tế học
Nhà triết học
Nhà cách mạng | đảng phái = | người hôn phối = Gustav Lübeck | Bạn đời = Leo Jogiches
Kostja Zetkin | nơi sinh = Zamość, Vương quốc Lập hiến Ba Lan, Đế quốc Nga }} Rosa Luxemburg (; ; ; hoặc ''Rozalia Luksenburg''; 5 tháng 3 năm 1871 – 15 tháng 1 năm 1919) là một nhà kinh tế học Mác xít, nhà hoạt động chống chiến tranh, nhà triết học và nhà cách mạng xã hội chủ nghĩa người Ba Lan. Bà cũng là thành viên của Đảng Dân chủ Xã hội Vương quốc Ba Lan và Litva (SDKPiL), Đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD), Đảng Dân chủ Xã hội Độc lập (USPD) và Đảng Cộng sản Đức (KPD). Sinh ra và lớn lên ở Ba Lan, bà trở thành công dân Đức vào năm 1897.

Sau khi SPD ủng hộ Đức tham gia Thế chiến thứ nhất vào năm 1915, Luxemburg và Karl Liebknecht đã đồng sáng lập Liên đoàn Spartakus phản chiến (''Spartakusbund''), tiền thân của KPD. Trong Cách mạng Tháng Mười một, bà đồng sáng lập tờ báo ''Die Rote Fahne'' (''Lá cờ đỏ''), cơ quan trung tâm của phong trào Spartacus. Mặc dù Luxemburg xem cuộc nổi dậy của những người theo chủ nghĩa Spartacus vào tháng 1 năm 1919 là một sai lầm, nhưng bà vẫn ủng hộ nỗ lực lật đổ chính phủ và bác bỏ mọi giải pháp thương lượng. Chính phủ SPD của Friedrich Ebert đã đè bẹp cuộc nổi dậy và ''Spartakusbund'' bằng cách sử dụng đội quân ''Freikorps'', các nhóm bán quân sự do chính phủ tài trợ, chủ yếu là các cựu chiến binh trong Thế chiến thứ nhất. Luxemburg và Liebknecht đã bị ''Quân đội Freikorps'' bắt giữ và hành quyết trong cuộc nổi dậy này.

Do Luxemburg đã từng thẳng thắn chỉ trích cả chủ nghĩa Lenin và các trường phái dân chủ xã hội ôn hòa hơn về chủ nghĩa xã hội, nên một phần nào đó, bà đã có được sự đón nhận khá trái chiều từ các học giả và nhà lý luận cánh tả. Tuy nhiên, Luxemburg và Liebknecht lại được chính quyền cộng sản Đông Đức tôn sùng như những liệt sĩ cộng sản. Văn phòng Bảo vệ Hiến pháp Liên bang Đức khẳng định rằng việc thần tượng hóa Luxemburg và Liebknecht là một truyền thống quan trọng của người Đức cực tả. Cũng vì lập trường chống lại việc thành lập một nhà nước Ba Lan tư sản của Luxemburg, sự phản đối từ PPS, cộng thêm những lời chỉ trích từ những người theo chủ nghĩa Stalin sau này đã khiến bà trở thành nhân vật lịch sử gây tranh cãi trong diễn ngôn chính trị ngày nay của Ba Lan. Được cung cấp bởi Wikipedia